ความหมายของ อัปปมัญญา อัญญณุเบกขา และ อุเบกขา
ศัพท์บาลีที่พุทธสานิกชนควรทราบและความเข้าใจความหมายที่ถูกต้อง ตามพระธรรมคำสอนในพระพุทธศาสนา
"อัปปมัญญา" หมายถึง ธรรมที่แผ่ไปไม่มีประมาณ หมายถึงเมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา ที่แผ่ไปในมนุษย์และสัตว์ทั้งหลายอย่างกว้างขวางสม่ำเสมอกัน ไม่จำกัดขอบเขต ไม่จำกัดเชื้อชาติ ศาสนา ตามพุทธประสงค์ของพระพุทธเจ้า
"ตถาคต เกิดมาเพื่อประโยชน์เกื้อกูลแก่สัตว์โลกทั้งหลายทั้งปวง"
หมายเหตุ:"พรหมวิหาร 4"หรืออีกชื่อหนึ่งเรียก "อัปปมัญญา 4" นั่นเอง
"อัญญาณุเบกขา" หมายถึง ความวางใจเฉย แบบเฉยโง่, เฉยไม่รู้เรื่อง, เฉยเมยเฉยเมิน เฉยแบบนี้ก่อทุกข์และความเดือดร้อน
"อุเบกขา" ความหมายที่ถูกต้อง คือ ความวางใจเป็นกลาง
พิจารณาเห็นด้วยปัญญา จิตเรียบตรงเที่ยงธรรม ไม่เอนเอียงด้วยรักและชัง ไม่เข้าข้างแบ่งฝักแบ่งฝ่าย ไม่ก้าวก่ายแทรกแซง ไม่สอดแส่สาระแน ไม่จู้จี้วุ่นวายเจ้ากี้เจ้าการ เกินธรรม
แต่ รู้จักวางเฉยสงบใจมองดู พร้อมช่วยเหลือโดยปฏิบัติไปตามธรรม เมื่อเห็นเขารับผิดชอบตนเองได้ หรือในเมื่อเขาควรได้รับผลอันสมควรแก่ความรับผิดชอบของเขาเอง
ความเห็นโดยสรุป: เมตตา-กรุณา-มุทิตา ใช้ความรู้สึกเพื่อช่วยคนให้กำลังใจ แต่ อุเบกขา ใช้ปัญญา เพื่อรักษาธรรม เพื่อดำรงธรรม เพื่อความถูกต้องยุติธรรม
ความสัมพันธ์ในหมู่มนุษย์ จะช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ต้องไม่ขัดกับหลักการแห่งความจริง ความถูกต้อง ความยุติธรรม ซึ่งเป็นกฏของ ธรรมชาติ หรือ กฏแห่งธรรม นั่นเอง
"เมื่อไรก็ตามที่โลกมนุษย์นี้ไม่ตั้งอยู่ในธรรม ไม่ปฏิบัติให้เป็นไป ตามกฏแห่งธรรมชาติ โลกมนุษย์ก็จะเกิดวิปริตแปรปรวน ตั้งอยู่ในความสงบสุข สันติสุข ไม่ได้."
แบ่งปัน โดย ดนย์ อารยะ